به گزارش خبرگزاری حوزه، آیتالله محسن اراکی عضو شورای عالی حوزههای علمیه در همایش علمی «جایگاهشناسی تقریب مذاهب در شرایط کنونی» که عصر امروز در پژوهشکده مطالعات تقریبی قم برگزار شد، با تأکید بر اینکه مسئولیت تقریب مذاهب اسلامی، در حقیقت مسئولیت حفظ امت اسلامی است، اظهار داشت: ما در مسئله اسلام، دو سطح مسئولیت داریم؛ یکی مسئولیت فردی و دیگری مسئولیت اجتماعی و امتی.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با استناد به آیه «شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّیٰ بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَیٰ وَعِیسَیٰ أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ» گفت: خداوند متعال در این آیه به روشنی بیان میکند که دین، امری مشترک در میان همه انبیای الهی بوده و مأموریت اصلی آنان، اقامه دین و جلوگیری از تفرقه در آن است.
تقدیر از برگزارکنندگان و فعالان عرصه تقریب
عضو شورای عالی حوزههای علمیه از برگزارکنندگان این همایش علمی تقدیر کرد و گفت: لازم میدانم از همه عزیزانی که برای برگزاری این مراسم زحمت کشیدهاند تشکر کنم، بهویژه دوستان قدیمی و عزیز ما که سالها در عرصه تقریب بین مذاهب اسلامی تلاش کردهاند.
وی با اشاره به نقش شخصیتها و مجموعههای فعال در حوزه تقریب افزود: حضور این عزیزان و مسئولان پژوهشکده و همچنین علمای بزرگوار از مذاهب مختلف، برای ما افتخار است و نشان میدهد که مسئله تقریب، مسئلهای جدی و ریشهدار در میان نخبگان دینی است.
اسلام فردی و اسلام اجتماعی
آیتالله اراکی با تبیین مفهوم دین در نگاه قرآن کریم تصریح کرد: ما دو مقوله داریم؛ یکی اسلام فردی و دیگری اسلام اجتماعی. هر فرد مسلمان در جامعه وظایفی دارد که باید به عنوان یک فرد به آن عمل کند، اما این اعمال فردی مقدمهای برای شکلگیری جامعه اسلامی است.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: اساس کار انبیا از آغاز خلقت تا امروز، شکلگیری جامعهای بوده است که حکم خدا را بپذیرد و بر اساس فرمان الهی عمل کند. دین، به معنای قانون و حکم است و ما باید جامعهای داشته باشیم که تسلیم حکم خدا باشد و فرمان الهی را اجرا کند.
مأموریت مشترک همه انبیا
عضو شورای عالی حوزههای علمیه تأکید کرد: از زمان حضرت نوح، حضرت ابراهیم، حضرت موسی و حضرت عیسی علیهمالسلام تا پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله، همه بر یک اصل تأکید داشتند و آن، اقامه دین در جامعه بود.
وی افزود: این اقامه دین به معنای برپایی نظامی است که در آن، حکم خدا محور قرار گیرد و جامعه بر اساس آن اداره شود. بدون چنین نگاهی، دین به سطحی از مناسک فردی تقلیل پیدا میکند و از هدف اصلی خود دور میشود.
نگاه امتی؛ راهحل اختلافات ظاهری
آیتالله اراکی با اشاره به اختلافات موجود میان مسلمانان اظهار داشت: اگر ما با نگاه امتی به مسئله اسلام نگاه کنیم، اختلاف چندانی میان مسلمانان وجود ندارد. همه ما میگوییم باید اسلام حاکم باشد، همه ما به توحید اعتقاد داریم و همه ما قرآن و سنت نبوی را منبع دین خود میدانیم.
وی افزود: در آنچه مربوط به نظام اجتماعی اسلام است، اختلافات بسیار محدود است و این اختلافات به گونهای نیست که نتوانیم با هم زندگی کنیم یا نتوانیم جامعهای واحد تشکیل دهیم.
تجربه قانون اساسی جمهوری اسلامی
عضو شورای عالی حوزههای علمیه با اشاره به تجربه تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران گفت: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بهگونهای تنظیم شده است که با مبانی همه مذاهب اسلامی سازگار باشد. این نشان میدهد که امکان طراحی یک نظام حقوقی و اجتماعی مشترک بر اساس اسلام وجود دارد.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: حتی در مسائل فقهی و تکالیف فردی نیز میتوان به گونهای عمل کرد که زمینه همزیستی و وحدت حفظ شود، چراکه اختلاف نظر در میان مجتهدان، امری طبیعی است و در همه مذاهب اسلامی وجود دارد.
اختلاف فقهی، مانع همزیستی و عبادت مشترک نیست
آیتالله اراکی در ادامه با اشاره به اختلاف نظرهای فقهی میان مذاهب اسلامی گفت: اختلاف نظر میان مجتهدان، اختصاص به یک مذهب ندارد؛ همانگونه که در میان فقهای شیعه اختلاف نظر وجود دارد، در میان فقهای اهل سنت نیز اختلافات فقهی دیده میشود.
وی افزود: اختلافات به هیچ وجه به این معنا نیست که ما نمیتوانیم با یکدیگر زندگی کنیم یا نمیتوانیم در کنار هم عبادت داشته باشیم. ما یک امت هستیم و اختلاف نظر فقهی، مانع تحقق امت واحده نیست.
عضو شورای عالی حوزههای علمیه با بیان تجربههای شخصی خود خاطرنشان کرد: در موارد متعددی پیش آمده است که بنده در نماز جماعت، امامت جمعی از اهل سنت را بر عهده داشتهام و این نشان میدهد که میتوان با حفظ مبانی فقهی، وحدت عملی را حفظ کرد.
اصل مسئله، نگاه امتی به اسلام است
آیتالله اراکی تأکید کرد: آنچه اهمیت دارد، نگاه امتی به اسلام است. اگر نگاه ما امتی باشد، بسیاری از اختلافات رنگ میبازد و مسائل اساسی امت اسلامی برجسته میشود. باید اسلام را به عنوان یک حقیقت واحد ببینیم؛ اسلامی که هدف آن، شکلگیری جامعهای الهی و تسلیم در برابر حکم خداست.
عضو شورای عالی حوزههای علمیه به تبیین ماجرای حضرت موسی و هارون علیهماالسلام در قرآن کریم پرداخت و گفت: داستان حضرت موسی و هارون از مهمترین نمونههایی است که قرآن کریم برای فهم مسئله امت و وحدت بیان کرده است.
وی ادامه داد: حضرت موسی(ع) پس از آنکه فرعون از میان برداشته شد و بنیاسرائیل از سلطه او نجات یافتند، در شرایطی قرار گرفت که مقدمات اقامه حکم الهی فراهم شده بود. حضرت موسی با امید تحقق جامعهای الهی، برای دریافت شریعت به طور سینا رفت.
آیتالله اراکی گفت: حضرت موسی(ع) تصور میکرد اکنون که دشمن از میان رفته و جامعه آماده است، حکومت الهی بنیاسرائیل میتواند تا قیامت استمرار یابد. این نگاه، نوعی بلندپروازی الهی بود؛ بلندپروازی برای تحقق کامل حکم خدا بر زمین. حضرت موسی از خداوند درخواست کرد که این جامعه را به عنوان جامعهای موفق و الهی تثبیت کند؛ جامعهای که در دنیا و آخرت مشمول رحمت الهی باشد.
پاسخ الهی و مسئله رحمت عام و خاص
عضو شورای عالی حوزههای علمیه با اشاره به پاسخ خداوند به حضرت موسی اظهار داشت: خداوند در پاسخ، مسئله رحمت را مطرح میکند و میان رحمت عام و رحمت مکتوب تفاوت قائل میشود. رحمت عام الهی شامل همه میشود، اما رحمت مکتوب و ثبتشده، رحمتی است که اگر بر قومی نازل شود، استمرار خواهد داشت. این رحمت مکتوب، شرایط خاصی دارد.
پیوند امت بنیاسرائیل با بعثت پیامبر اکرم(ص)
آیتالله اراکی با استناد به آیات قرآن کریم گفت: خداوند در ادامه، ویژگیهای قومی را بیان میکند که مشمول رحمت مکتوب الهی میشوند و این ویژگیها در نهایت به پیروی از رسول خدا صلیاللهعلیهوآله پیوند میخورد.
وی افزود: قرآن کریم تصریح میکند که این پیامبر، همان رسول امی است که نام و نشانههای او در تورات و انجیل آمده و مأموریت او، امر به معروف، نهی از منکر، حلال کردن طیبات و برداشتن زنجیرها از انسانهاست.
حکومت نهایی الهی در امت پیامبر اکرم(ص)
عضو شورای عالی حوزههای علمیه تصریح کرد: بر اساس این آیات، حکومت نهایی الهی که قرار است تا پایان تاریخ استمرار یابد، در امت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله تحقق پیدا میکند، نه در امتهای پیشین.
وی افزود: این همان وعدهای است که خداوند در زبور و دیگر کتب آسمانی داده است که زمین را بندگان صالح به ارث خواهند برد.
آیتالله اراکی ادامه داد: هنگامی که حضرت موسی برای دریافت شریعت به میقات رفت، بنیاسرائیل در غیاب او دچار لغزش شدند و به گوسالهپرستی روی آوردند؛ این در حالی بود که سالها برای رهایی آنان از شرک و ظلم تلاش شده بود. این حادثه، آزمونی بزرگ برای امت بنیاسرائیل بود و نشان داد که حفظ امت، در شرایط بحران نیازمند تدبیر و صبر است.
حفظ امت اسلامی، اولویت راهبردی علمای بزرگ
آیتالله اراکی در ادامه با اشاره به تجربههای عملی علمای شیعه و اهل سنت گفت: بسیاری از علما از جمله مرحوم آیتالله بروجردی، امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری، آیتالله سیستانی و دیگر مراجع، همواره بر ضرورت تقریب مذاهب تأکید داشتهاند. این بزرگان نشان دادهاند که تقریب مذاهب، نه یک شعار، بلکه مسئولیتی واقعی و ضروری برای حفظ وحدت و یکپارچگی امت اسلامی است.
تجربههای شخصی در تعامل با علمای اهل سنت
عضو شورای عالی حوزههای علمیه با بیان خاطراتی از دیدارهای خود با علمای اهل سنت در پاکستان و عراق گفت: بسیاری از علمای اهل سنت، با وجود اینکه در ظاهر ممکن است با برخی جریانهای فکری افراطی همراه به نظر برسند، در واقع علاقهمند به تقریب و حفظ وحدت امت هستند. این تعاملات نشان میدهد که زمینه همکاری و تقریب میان مذاهب وجود دارد و تنها کافی است اختلافات فقهی و تاریخی بهعنوان عامل اختلافآفرین بزرگنمایی نشود.
نقد هجمههای رسانهای علیه تقریب
آیتالله اراکی با اشاره به برخی رفتارهای رسانهای گفت: در برخی رسانهها اقداماتی انجام میشود که با هدف تقریب مذاهب ناسازگار است و در عمل، موجب تفرقه میان امت اسلامی میشود. علمای بزرگ تأکید دارند که باید از چنین اقدامات رسانهای پرهیز کرد و همواره وحدت و منطق امت اسلامی را تقویت نمود.
شیعه و سنی برای دشمن فرقی ندارد
عضو شورای عالی حوزههای علمیه تأکید کرد: دشمنان جهان اسلام، میان شیعه و سنی تفاوت قائل نمیشوند. اگر فلسطین یا هر منطقه اسلامی دیگری تحت سلطه دشمن قرار گیرد، تأثیر آن بر تمام مسلمانان خواهد بود. هر ضربهای که به جامعه اهل سنت وارد شود، در نهایت بر جامعه شیعه نیز اثرگذار خواهد بود و بالعکس؛ بنابراین امت اسلامی، یک موجود واحد و با سرنوشت مشترک است.
نقش راهبردی مجموعههای فعال در حوزه تقریب
آیتالله اراکی گفت: مجموعههای فعال در حوزه تقریب مذاهب اسلامی، نقش حیاتی و تاریخی در نگهداری امت اسلامی از فروپاشی و پراکندگی ایفا کردهاند. این مجموعهها با برگزاری همایشها، پژوهشهای علمی و فعالیتهای مستمر، مانع از تحقق برنامههای تفرقهافکن دشمنان شدهاند و باید این مسیر ادامه یابد.
همافزایی هویتها در مسیر اهداف مشترک اسلامی
عضو شورای عالی حوزههای علمیه در پایان سخنان خود تأکید کرد: تقریب مذاهب، نه حذف هویتها بلکه همافزایی هویتها در مسیر اهداف مشترک اسلامی است. حفظ وحدت و نگاه امتی، تنها راه صیانت از عزت، استقلال و آینده امت اسلامی است.
انتهای پیام
نظر شما